در دهه هشتاد وقتی اعلام شد راک هودسن هنرپیشه محبوب آمریکایی در اثر ایدز مرده است و پس از آن علت ذات الریه فردی مرکوری خواننده محبوب انگلیس ایدز اعلام شد جهان غرب در بهت شوک آوری فرو رفت. وجهان در ترسی بزرگ مشترک شد که همانا ترس از بیماری ای ناشناخته بود.
اما محققان گرچه با فاصله زمانی زیاد اما بالاخره توانستند از چند و چون این بیماری سر در آورند.
محققان انواعی از شامپانزه های مختص قاره افریقا را یافته اند که منبع سرشاری از ویروس ایدز بشمار میروند. یک نوع این شامپانزه ها “پان گلودیت” است و دارای ویروس SIVcpz میباشد که ویروس HIV1 از آن بوجود آمده، نوع دیگر شامپانزه بنام “سوماتی مانگابه” است و ویروس SIVsm را درخود حمل میکند که ویروس دیگر ایدز با نام اختصاری HIV2 از آن بوجود میاید .
اینکه چگونه این ویروس از طریق میمون به انسان انتقال داده شده بحثهای زیادی وجود دارد اما محتمل ترین آن مصرف گوشت این حیوانات بعنوان یک منبع سرشار از پروتئین برای مردمان بومی مناطق افریقایی بوده است،
شکار این حیوانات همواره با خونریزی همراه بوده و شکارچیان اغلب بوسیله شکارهای خود زخمی میشدند، سپس گوشت شکار بصورت خام و یا نیم پخته مصرف میشده است ، تمامی این عوامل موجب انتقال ویروس ایدز به انسان شد.
دانشمندان براین عقیده هستند که با وجود رایج بودن ویروس ایدز در افریقای مرکزی مردم آن نواحی از بین نمی رفته اند زیرا HIV به آن درجه از کمال نرسیده بود تا بتواند سیستم دفاعی ارگانیسم انسان را نابود سازد، این توانایی مهلک با گذشت زمان دراثرجهش وراثتی (موتاسیون ) حاصل شده است. بدین ترتیب این ویروس موفق شد تا بابهره گرفتن ازسلولهای دفاعی (ایمن سازنده ) به تکثیر و تولید خود بپردازد.
علت اشاعه ویروس ایدز به خارج از افریقا و توسعه آن بدنیای غرب و سپس دیگر نقاط دنیا پدید آمدن راههای ارتباطی و سهولت رفت و آمد در بین قاره ها و کشورهاست.
درگذشته بیماری ایدز نوعی بیماری محلی یا آندمی محسوب میشد، اما متاسفانه امروزه با انتشار وسیع آن به اقصی نقاط جهان ” ایدز” مبدل به یک اپیدمی ( بیماری همه گیر ) گشته است. گرچه این بیماری از دیر بازدر افریقا وجود داشته است و قدمت یکی ازویروسهای هم ریشه آن به سال 1931 میلادی ( 1310 هجری شمسی ) برمیگردد
با اینحال نمیتوان تاریخ دقیقی برای آن قائل شد در نتیجه مبدا آنرا تاریخی بنا میگذاریم که اولین بیمار شناخته شده براثرآلودگی به HIV جان سپرد، اولین مبتلای شناخته شده در دنیای مدرن مردی امریکایی بود که در سال 1952 میلادی (1331 ه.ش ) درگذشت.
پزشکان ایالات متحده برای نخستین بار شیوع یک اختلال عجیب مربوط به ناکارآیی در دستگاه ایمنی بدن انسان را در 1981 تشخیص دادند. سه سال بعد، محققان در انستیتو پاستور پاریس و موسسه ملی سرطان در واشنگتن ویروس ناتوان کنند? دستگاه ایمنی انسان (HIV) را جداسازی و قرنطینه کردند. HIV از هنگامی که برای نخستین بار شناسایی شده تا کنون جان میلیون ها نفر را گرفته است. هرچند علاجی برای آن یافت نشده، درمان های ضد چرخه ویروسی در طول سال ها پیشرفت کرده اند
ایدز در دهه هشتاد
مرکز پیشگیری و کنترل بیماری های ایالات متحده (CDC) نخستین هشدار را برای شکل نادری از ذات الریه در گروه کوچکی از مردان همجنس گرا در لوس آنجلس صادر کرد که بعدا مشخص شد با بیماری با ایدز در ارتباط است.
در همین سال در امریکا 4 مرد همجنس باز به عفونت های قارچی عجیب مبتلا شدند که باعث حیرت پزشکان شد.
دانشمندان امریکائی با بررسی وضعیت این 4 نفر پس از 3 سال اعلام کردند که این بیماری دراثر ورود ویروسی به نام “رنرو” در بدن تولید می شود.
ازآنجا که ابتلا به این بیماری در جهان با بیماری این 4 همجنس باز آغاز شد، تصور عموم این بود که ایدز بیماری مختص به همجنس بازان است، ولی تحقیقات بعدی نشان داد که هم همجنس بازان مذکور قبل از ابتلاء به بیماری مسافرتهائی به قاره افریقا داشته اند و در آنجا در اثر تماس با قبایلی که خون شامپانزه می خوردند، به این بیماری مبتلا شدند.
تا دهه نود قبل هیچکس درک درستی از علائم این بیماری نداشت و فقط محدودی پزشک و متخصص آن هم فقط درحد چند احتمال می دانستند جریان از چه قرار است و این بلای سیاه اصلاً چیست.
محققین انستیتوی ملی سلامت وسایر مراکز بیماری های عفونی در ایالت متحده آمریکا از آن هنگام شروع به تحقیق در مورد این بیماری جدید نمودند. در ابتدا ، پزشکان به ایدز به عنوانه یک بیماری مقاربتی نگاه می کردند زیرا اکثر موارد این بیماری در مردان همجنس باز دیده میشد. طی تحقیقاتی که در اوایل دهه 1980 میلادی بعمل آمد ،
ارتباطی بین ورود یک مرد همجنس باز کانا دایی به امریکا وشیوع آن در آمریکا دیده شد ومحققین به این نتیجه رسیدند که ویروس اچ آی وی از خارج از کشور ایالت متحده امریکا آمده است.
گرچه این مرد کانادایی ممکن است ویروس اچ ای وی را به عدهای از مردم آمریکا منتقل کرده باشد، اما امروزه دانشمندان اعتقاد دارند که این ویروس در انسان از سال 1959 ویا حتی قبل از آن هم یوجود داشته باشد.
در سال 1983، دانشمندان توانستند یک رتروویروس را در این بیماران کشف نمایند و نام آن را ویروس نقص ایمنی انسان یا به اختصار اچ آی وی(HIV) گذاشتند. این ویروس یکی از مرگبارترین رتروویروسهایی است که تا کنون در انسان کشف شده است ، از طریق خون وترشحات بدن انتقال می یابد. این ویروس همچنین میتواند در بعضی از مثل گوسفندان، میمونها وبزها، بیماری ایجاد نماید.
اچ ای وی در نهایت منجر به ایدز می شود که مرحله آخر عفونت اچ آی وی می باشد.دانشمندان در سال 1984 ارتباط بین اچ ای وی وایدز را کشف کردند. شایع ترین را اصطلاحاً به نام اچ ای وی یک(HIV-1) میشناسند که در سال 1984 کشف شد. شکل دیگر این ویروس که در سال 1986 در غرب افریقا کشف شد را اچ ای وی دو (HIV-2) نامگذاری کرده اند. روشهای شناسایی این ویروسها، پس از مدتی ابداع وتوسعه یافت.
از شواهد بدست آمده چنین به نظر میرسد که HIV-1 ابتدا در نوعی از شامپانزه ها به نام پان تروگلودیت ها(Pan Troglodytes)وHIV-2 در نوعی ازمیمونها به نام سوتی مانگابی ها(Sooty mangabeys) وجود داشته است. وتحقیقاتی که بر روی ساختمانه شکلهای اولیه اچ آی وی انجام میشود ممکن است به دانشمندان کمک نمای که متوجه شوند که چگونه این ویروس جهش یافته وبه شکلهای امروزی دیده میشوند تبدیل شده است.فهمیدن چگونگی این جهش ها به ایجاد روشهای آزمایش ودرمانی بهتری گردد.
از معروفترین افرادی که به ایدز مبتلا شدند می توان به راک هودسن هنرپیشه آمریکایی ، فردی مرکوری، خواننده? گروه موسیقی کویین ،رابین کروزبی، گیتاریست گروه راک باند ،نستور آلمندوروس، فیلمساز اسپانیایی ،میشل فوکو، فیلسوف فرانسوی، ایزاک آسیموف، نویسنده داستان‌های علمی تخیلی، تامی موریسون، بوکسور آمریکایی را می توان نام برد.